مهم‌ترین دغدغه مشترک کارمندان، کارگران و کارفرمایان در پایان سال عیدی و سنوات پرسنل است. بر اساس قانون وزارت کار ، مبنای تعیین عیدی و سنوات ، پایه حقوق در نظر گرفته‌شده برای افراد است. در پایان سال ، واحدهای مالی و حسابداری شرکتها پرکارتر از همیشه هستند که یکی از دلایل آن جمع آوری اطلاعات کارکرد پرسنل و محاسبه عیدی و سنوات کارمندان و کارگران شرکت میباشد.
کارگاه‌هایی که مشمول قانون کار هستند باید به هر یک از کارگران و کارمندان خود به نسبت یک سال کار ، معادل شصت روز آخرین مزد ، به‌عنوان عیدی و پاداش پرداخت نمایند . مبلغ پرداختی به هرکدام از کارمندان و کارگران نباید از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر شود. بنابراین محاسبه عیدی بر اساس دو برابر پایه حقوق پرسنل در صورتی که از ۳ برابر پایه حقوق وزارت کار بیشتر نشود، محاسبه میشود. مبلغ عیدی تا سقف معینی از پرداخت مالیات معاف است و به مبلغ مازاد بر سقف تعیین شده ۱۰٪ مالیات تعلق میگیرد. همچنین عیدی، به کلیه مشمولان قانون کار، اعم از قرارداد دائمی یا موقت به نسبت کارکردشان، تعلق میگیرد.
سنوات آخر خدمت یا مزایای پایان خدمت که در حسابداری به آن حق سنوات می گویند، مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی شخص است که به ازای هر سال، در زمان پایان کار کارگر، به او پرداخت میشود و برای کارفرما، یک مزایای اجباری است که موظف به پرداخت آن به کارگر میباشد.
تا پایان سال ۹۸ مبنای پرداخت سنوات، حقوق ثابت شخص بود. اما از ابتدای سال ۹۹ این قانون تغییر کرده است و مبلغ آن معادل کل دریافتی شخص شامل تمام بخشهای موجود در ماده ۳۴ و ۳۵ قانون کار میشود. از جملع حق عائله مندی، حق مسکن، بن کارگری و … .
در پایان هر سال شمسی، مبلغ سنوات از سوی شورای عالی کار، به‌صورت رسمی اعلام میشود. مبلغ سنوات برای یک روز تعیین میشود و برای محاسبه میزان ماهانه یا سالانه، باید آن را در اعداد مشخص ماه یا سال ضرب کرد.
مهم‌ترین نکته قانون سنوات این است که پس از چند سال، سنوات با نرخ جدید سال جاری محاسبه میشود. شخصی که بخواهد در سال جاری سنوات چند سال گذشته خود را دریافت کند، بر اساس آخرین حقوق دریافتی سال جاری کل مبلغ سنوات خود را دریافت خواهد کرد.
کارگران در همه جوامع، با مشکلات زیاد معیشتی و رفاهی روبرو بوده‌اند. در ایران، میزان کمبود حقوق کارگران تا حدودی به کمک پایه سنوات جبران شده است و موجب رضایت بیشتر این قشر زحمتکش، شده است. اما بین پایه سنوات و حق سنوات تفاوتهایی وجود دارد. حق سنوات به‌عنوان پاداش پایان کار به آن دسته از کارگرانی داده میشود که سابقه یک‌ساله کاری دارند؛ اما پایه سنوات برای کارگاه‌هایی است که طرح طبقه‌بندی مشاغل دارند که پایه سنوات به حداقل حقوق آنها اضافه میشود. در واقع پایه سنواتی، بخش حمایتی پایه حقوق است که برای جبران حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ شده است که در زیر به شرح مبسوط و تفکیکی آنها میپردازیم:
طی بخشنامه‌ای که در سال ۹۲ که از سوی وزارت کار به کارگاهها و کارخانه‌ها فرستاده شد، کارفرمایان را از هرگونه تفاوت قائل شدن بین کارگران با قرارداد رسمی و و قرارداد غیر رسمی، منع میکند و پایه سنوات به هر دو گروه از کارگران تعلق میگیرد.
بیشتر بخوانید : ابلاغ بخشنامه تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۱
ماده واحده – کلیه کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد ، بعنوان عیدی و پاداش بپردازند . مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند .
تبصره۱- مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یکسال در کارگاه کار کرده‌اند باید به ماخذ ۶۰ روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده در فوق تجاوز نماید .
تبصره۲- در کارگاه هایی که مطابق رویه جاری کارگاه بیش از مبالغ فوق پرداخت می نمایند. عرف کارگاه معتبر خواهد بود . تبصره۳- رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون در صلاحیت مراجع پیش بینی شده در فصل حل اختلاف قانون کار است .
تبصره۴- این قانون از تاریخ تصویب ، جایگزین لایحه قانونی تامین منافع کارگران مشمول قانون سهیم کردن در منافع کارگاههای صنعتی و تولیدی مصوب ۱۳۴۱ و لغو قوانین سابق مصوب ۱۳۵۹/۴/۲۵ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران می گردد.
یک از سوالات مهم در پرداخت حق سنوات و عیدی، این است که آیا باید مالیات آن را پرداخت کرد یا خیر؟ در صورتی که کل مبلغ حق سنوات در پایان قرارداد پرداخت شود و کارمند با شرکت تسویه حساب کند، مبلغ پرداختی شامل مالیات نمی‌شود. اما اگر پس از دریافت حق سنوات، همکاری شخص با شرکت ادامه داشته باشد، باید مالیات آن پرداخت شود.
همچنین مبلغ عیدی تا سقف معینی از مالیات معاف است و بر مبلغ مازاد بر سقف تعیین شده ۱۰٪ مالیات تعلق میگیرد.
طبق قانون تأمین اجتماعی، عیدی و پاداش و حق سنوات شامل بیمه نمی‌شود و بیمه به آنها تعلق نمی‌گیرد.
در این مطلب به این پرداختم که سنوات چیست؟ پایه سنوات چیست؟ مبالغ آن چگونه محاسبه میشود؟ عیدی و پاداش به چه کسی و به چه مبلغی تعلق میگیرد؟ قوانین مربوط به مالیات عیدی و پاداش و سنوات را بررسی کردیم و همچنین از قوانین مربوط به بیمه آن گفتیم. قوانین مربوط به عیدی و پاداش و سنوات از جمله مسائلی است که نیاز به آگاهی کامل در مورد آن، احساس میشود. آگاهی نسبت به مسائل ذکر شده در این مقاله، از بروز اختلافات، تشکیل پرونده های غیر ضروری شکایت و همچنین جرایم سازمانهای مرتبط، جلوگیری میکند.
نویسنده: محمد بابایی
تاریخ: ۱۴۰۰/۱۲/۲۴
Related Articles
