هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
حتماً با کلمه مادرخرج آشنا هستید ، در مسافرت های خانوادگی فردی که تسلط بیشتری در خرید کردن دارد توسط سایر افراد انتخاب می شود تا با مدیریت هزینه ها ، مایحتاج ضروری را خریداری تا کیفیت سفر افزایش یابد .
در شرکت ها و واحدهای کسب و کار ، پرداخت هزینه های جزئی و روزمره حجم بسیار بالائی دارند که پرداخت آن از طریق مدیران یا واحد حسابداری بسیار وقتگیر و تقریباً غیرممکن است . به خصوص در شرکت‌های پیمانکاری که محل پرداخت هزینه ها (کارگاه) از دفترمرکزی فاصله دارد .
راه حل این مشکل ، استفاده از فرآیند تنخواه و تنخواه گردان است .
پرداخت مبلغ مشخصی که تنخواه نام دارد به شخصی که دریافت کننده آن است و تنخواه گردان نام دارد جهت پرداخت هزینه ها .
تنخواه گردانی یک وظیفه بسیار مهم در شرکتها و واحدهای اقتصادی است ، زیرا به طور مستقیم با دریافت و پرداخت وجوه نقد در ارتباط است و اشتباه در فرآیند خرید و جمع آوری مدارک آن میتواند باعث هدر رفتن منابع مالی و به تبع آن تحمل زیان برای شرکت شود.
آنچه در این مقاله میخوانیم:
مبلغ ثابت و مشخصی است که به فردی که به عنوان مسئول خرید و پرداخت هزینه ها منصوب شده اختصاص می یابد تا با رعایت دستورالعمل ها و بر حسب نیاز پرداخت شود .
بنابراین تنخواه ، وجه معینی است که به شخص معینی، به صورت نقدی یا واریز به حساب ، بر اساس سقف مشخص شده، برای انجام هزینه های جزیی مانند کرایه حمل ، آبدارخانه و پذیرایی ، مساعده به کارگران روزمزد ، ایاب و ذهاب و سایر هزینه های روزمره پرداخت می شود .
شخصی که دریافت کننده مبلغ است و وظیفه پرداخت هزینه های جزیی و مستمر را در قبال دریافت اسناد هزینه مانند فاکتور خرید ، بارنامه ، رسید پرداخت و سایر اسناد مثبته دارد تنخواه گردان نام دارد .وی موظف است در بازه زمانی معین ، مشخصات و مبالغ هزینه های پرداختی را به ترتیب تاریخ در فرم صورت هزینه خود ثبت و پس از پیوست اسناد و مدارک به واحد حسابداری تحویل نماید .حسابداری پس از کنترل و بررسی صورت هزینه ها و قبول اسناد ، در صورت تأئید مدیر مالی ، نسبت به تسویه تنخواه قبلی و شارژ مجدد آن اقدام مینماید .
قوانین مالیاتی و نکات مهم تنخواه گردان :
با توجه به تبصره ۳ ماده ۱۴۷ قانون مالیاتهای مستقیم و بخشنامه ۱۳۱/۹۶/۲۰۰ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۰۴ کلیه هزینه های پرداختی نقدی با مبلغ بالای ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال که از طریق سیستم بانکی انجام نشود از نظر مالیاتی مورد قبول نخواهد بود .این حکم به سایر هزینه هائی که از سایر طرق تسویه یا تهاتر انجام شود (پرداخت هزینه ها از حساب بانکی تنخواه گردان) قابل تسری نخواهد بود .
تفسیر بخشنامه : هر یک از فاکتورهای خرید کالا یا خدمات شرکت ها و صاحبان مشاغل که مبلغ آن از ۵ میلیون تومان بیشتر باشد ، باید مستقیماً از حساب بانکی پرداخت شده باشد و در گردش حساب بانکی قابل مشاهده و ردیابی باشد . در بند آخر بخشنامه سازمان مالیاتی با توجه به آگاهی از مشکلات سیستم تنخواه گردان ، یک استثناء گذاشته که اگر سایر هزینه ها از طریق این حساب بانکی پرداخت شود به شرط وجود اسناد مثبته ، قابل قبول خواهد بود .
راهکار قبول هزینه های پرداختی بالای ۵ میلیون تومان از طریق تنخواه گردان
موارد زیر به قبول و پذیرش هزینه های پرداختی توسط وی کمک میکند :
-مدارک حمل کالای خریداری شده پیوست فاکتور خرید شود .
-مبلغ تسویه صورتحساب حتماٌ به حساب بانکی همنام با مهر مندرج در صورتحساب باشد . در غیر این صورت نامه معرفی حساب بانکی مهر شده کتباً در یافت شود .
– این حساب بانکی فقط جهت امور شرکت استفاده شود .
– از دریافت کننده وجه رسید ممهور به مهر و امضاء اخذ شود .
نکته: به هیچ عنوان از حساب بانکی شرکاء و سهامداران استفاده نشود .
تنخواه گردان وظیفه دارد کلیه عملیات دریافت تنخواه و و پرداخت هزینه ها و اصلاحات احتمالی بابت عدم قبول بدهی اسناد توسط امور مالی را با توجه به ترتیب و تاریخ وقوع و شرح سند ، در دفتر تنخواه ثبت نماید. معمولا بعد از بررسی دفتر توسط امور مالی، زیر آخرین عملیات ثبت شده در دفتر، خط کشیده میشود و پایان عملیات، معین میشود.
در این روش مبلغ تنخواه با سقف تعیین شده به حساب تنخواه گردان واریز و در دفاتر بدهکار میشود . تنخواه گردان به میزان هزینه های پرداختی از محل تنخواه ، اسناد و مدارک مثبته را به پیوست گزارش صورت هزینه خود ، تحویل امور مالی می نماید . سپس دو اقدام مهم صورت میگیرد :
۱- به میزان هزینه های پرداختی ، حساب او بستانکار
۲- به میزان هزینه های پرداختی ، شارژ مجدد و ثبت بدهکاری حساب
در نتیجه در روش متغیر (باستثناء اولین تنخواه) هزینه ها از محل تنخواه گردان تسویه میشود و میزان تنخواه بعدی متغیر بوده و بر حسب مبلغ پرداخت شده به حساب تنخواه گردان واریز میگردد .
در روش ثابت پس از پرداخت اولین تنخواه ، مانده حساب تنخواه گردان به میزان تنخواه دریافتی بدهکار و تا زمان تسویه کامل یا تغییر مبلغ تنخواه بدون گردش باقی می ماند و هزینه های انجام شده توسط تنخواه گردان با حساب بانک بسته می شود.
ثبت حسابداری :
روش ثابت
۱- واریز تنخواه به حساب
تنخواه گردان ۵۰/۰۰۰/۰۰۰
بانک ۵۰/۰۰۰/۰۰۰
۲- ثبت هزینه های پرداختی
هزینه ها …… ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
بانک ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
مانده حساب : ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ بدهکار است
حساب تنخواه گردان در طول فرآیند دریافت و پرداخت فاقد گردش بوده و ثابت است و امکان کنترل مانده طلب یا بدهی تنخواه وجود ندارد .
روش متغیر
تنخواه گردان ۵۰/۰۰۰/۰۰۰
بانک ۵۰/۰۰۰/۰۰۰
۲- ثبت هزینه های پرداختی
هزینه ها …… ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
تنخواه گردان ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
۳- شارژ مجدد
تنخواه گردان ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
بانک ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
مانده حساب تنخواه گردان : ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ بدهکار است .
در این روش، حساب مرتباً گردش دارد و متغیر است ، کنترل مانده حساب آن (طلب یا بدهی ) نیز قابل مشاهده و رسیدگی می باشد .
با مقایسه هر دو روش ، استفاده از روش متغیر بسیار دقیق تر و گردش حساب تنخواه گردان به سهولت قابل پیگیری و کنترل است .
مانده حساب تنخواه ، زیر مجموعه حساب دارائی های جاری و موجودی نقد و بانک است و باید در پایان سال به حساب سال بعد منتقل شده یا مبلغ باقیمانده در حساب به صندوق شرکت یا حساب بانکی شرکت واریز، صفر شده و بسته شود . در غیر این صورت ممکن است در حساب های سال بعد و حساب بانک و صندوق شرکت مغایرت ایجاد شود . برای بستن حساب تنخواه ، حالتهای زیر ممکن است:
بیشتر بخوانید : چک لیست اقدامات حسابداری در پایان سال مالی
تبادلات مالی در شرکتها معمولاً با چک و به صورت غیر نقدی انجام میشود. اما برخی خریدها و پرداختهای مالی باید سریع و به صورت نقدی و در محل انجام شود و امکان صدور چک برای آنها وجود ندارد. لذا جهت سهولت در پرداخت هزینه ها از تنخواه و تنخواه گردان استفاده می شود .
حسابدار باید به تمام دستورالعمل های مرتبط با ایم فرایند، نحوه کنترل اسناد هزینه و ماده ۱۴۷قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص هزینه های قابل قبول مالیاتی آشنائی داشته باشد تا بتواند صورت هزینه های آن را به درستی کنترل و ثبت نماید .
نویسنده: آرش فنائیان ، محمد بابایی
تاریخ: ۱۴۰۰/۱۲/۲۷
Related Articles
